Bamboe is vooral bekend als decoratieve plant in de tuin. Maar de plant kan nog veel meer: hij dient als snel hernieuwbare grondstof voor alledaagse goederen zoals meubels, fietsen, bioplastics en zelfs tandenborstels.
Bamboe is geen boom, maar een gras. De verscheidenheid aan variëteiten varieert van grassen van maar enkele centimeters hoog tot “bossen” van veertig meter hoog. De halmen van industrieel bruikbare variëteiten kunnen als alternatief voor boomhout worden gebruikt. Veel bamboesoorten groeien buitengewoon snel en kunnen al na drie tot vijf jaar worden geoogst. De plant groeit in tropische gebieden rond de evenaar; het belangrijkste exporterende land is China.
Snelgroeiende grondstof voor duurzame meubels, bouwmaterialen, …
Omdat bamboe buitengewoon snel groeit, kunnen jaarlijks grote hoeveelheden worden gekapt zonder dat het bestand in gevaar komt. Veel bamboesoorten hebben uitgebreide wortelstelsels waaruit voortdurend nieuwe planten groeien. Het afknippen van een bamboestam doodt dus niet de hele plant – zoals bij bomen het geval is. De snelle groei betekent ook dat bamboe een in heel hoge mate CO2 kan opslaan in vergelijking met bomen. Zelfs in jouw tuin kan bamboe razendsnel groeien én een hoop CO² opnemen!
Bij de teelt worden nauwelijks meststoffen, bestrijdingsmiddelen of kunstmatige irrigatiemethoden gebruikt, omdat de planten winterhard zijn. De directe invloed van de bamboeteelt op het milieu is dan ook betrekkelijk gering.
Ook de houtbranche is enthousiast over de materiaaleigenschappen van bamboe: omdat het hout zeer hard en dicht is, kunnen van bamboe robuuste, duurzame meubels en vloeren worden gemaakt. Tegelijkertijd is het licht en flexibel en is het geschikt als bijvoorbeeld bouwmateriaal, als bekleding van elektrische apparaten en zelfs als fietsframe.
Hoe ecologisch is bamboe
Een groot deel van verkochte bamboe is nu afkomstig van plantages in China. De milieu- en sociale normen zijn er betrekkelijk laag. De bamboeteelt is echter nog niet geïndustrialiseerd, maar is (nog) overwegend kleinschalig. Op dit moment zijn de structuren zo dat veel boeren elk kleine hoeveelheden bamboe kweken en deze zelf oogsten.
In principe is de teelt van bamboe veel beter voor het milieu en de werknemers dan de productie van andere gevoelige landbouwproducten zoals koffie, bananen of katoen. Om er echter zeker van te zijn dat voor de plantages geen oerbossen zijn vernietigd, is het zinvol te letten op duurzame teelt en in geval van twijfel bij de handelaar navraag te doen over de productieomstandigheden.
Bamboe in plaats van petroleum en tropisch hout
Is bamboe beter dan plastic? Ja, en in dubbele zin: het wordt zowel gebruikt als vervangingsmiddel voor plastic en als grondstof voor bioplastics. In tegenstelling tot petroleum, waarvan plastic gewoonlijk wordt gemaakt, is bamboe een hernieuwbare hulpbron. De winning ervan is ook veel minder riskant dan die van ruwe olie. Bovendien is bamboe, in tegenstelling tot de meeste conventionele kunststoffen, biologisch afbreekbaar.
Is bamboe beter dan hout uit tropische wouden
Ja, want in vergelijking met tropische bomen, die vaak een trage hergroei kennen van zeventig of tachtig jaar, groeit hij veel sneller terug. De bamboeoogst vormt dus geen bedreiging voor het kwetsbare ecosysteem van het regenwoud dat een belangrijke habitat en CO2-reservoir is.
Bamboe vind ik zelf ook een erg mooi materiaal. Ik zie dat het steeds vaker in meubels verwerkt wordt en zelf heb ik ook een tuinset van bamboe gekocht laatst. Ik ben benieuwd naar de toepassingen van dit materiaal in de toekomst.